ساخت استودیو

ساخت استودیو خانگی، یا استفاده از درب آکوستیک برای عایق صوتی اتاق‌های منزل یا دفتر کار، جزء دغدغه‌های بسیاری از افراد است. کسانی که به واسطه شغل خود، به طور مثال آموزش موسیقی یا ضبط ویدیو و پادکست، به ساخت استودیو نیاز دارند، معمولا تلاش می‌کنند تجهیزات مورد نیاز برای عایق صوتی فضا را با کمترین هزینه ممکن تهیه کنند. بسیاری از افراد نیز، صرفا به دلیل آلودگی‌های صوتی ناشی از زندگی آپارتمان‌نشینی به دنبال درب آکوستیک و سایر تجهیزات لازم برای عایق‌سازی منزل یا دفتر کار خود می‌باشند. در هر صورت، عایق کردن محیط در برابر نویزها و صداهای ناخواسته، کار دشواری نیست اما لازم است که پیش از هر نوع اقدامی، با جزئیات این فرآیند آشنا باشید. در این مطلب، به نکات پیرامون ساخت استودیو، درب آکوستیک و تجهیزات و فرآیند ساخت عایق صوتی در محیط می‌پردازیم.

آکوستیک کردن فضا

واژه آکوستیک به معنای ارتعاش صداست و آکوستیک کردن یکی محیط به معنای پوشش صدای محیط داخلی نسبت به محیط خارجی است. برای ساخت استودیو باید فضای مورد نظر آکوستیک شود، یعنی باید از ورود صداهای خارجی مانند صدای خانه همسایه، خیابان و غیره به داخل جلوگیری شده و به این ترتیب محیط خانگی مورد نظر را در برابر این سر و صداها عایق صوتی کرد. به طور معمول، فضاهای خانگی به صورت نسبی آکوستیک می‌شوند، یعنی صرفا برخی دیوارهای داخلی عایق شده یا از درب آکوستیک برای آن‌ها استفاده می‌شود و آکوستیک کامل فقط برای استدیوهای حرفه‌ای انجام می‌گیرد.

استودیو آکوستیک محیطی است که به هیچ عنوان پژواک یا ارتعاش صدا در آن وجود ندارد. استودیو آکوستیک معمولا مجهز به تجهیزات حرفه‌ای مانند میکروفون، صافی صدا، دستگاه تنظیم و میکس صدا، و غیره است و برای ضبط موسیقی یا فیلم استفاده می‌شود. از جمله محیط‌های دیگری که به آکوستیک کامل نیاز دارند، سالن‌های کنفرانس یا سینماها هستند. با استفاده از تجهیزات آکوستیک و عایق صدا، کیفیت و وضوح صوت در این مکان‌ها به شدت افزایش می‌یابد.

 سالن کنسرت رزمال از نمونه کارهای اجرا شده توسط تیم هرم است

ساخت استودیو و فرآیند عایق صوتی کردن

عایق صوتی کردن فضا راه‌های متعددی دارد که میزان سختی اجرا و همچنین هزینه آن‌ها با یکدیگر متفاوت است. تصمیم‌گیری در مورد نحوه عایق صوتی کردن باید بر اساس کاربردی که پس از ساخت استودیو از آن انتظار دارید، انجام شود. یکی از راه‌های ساده و ارزان برای ساخت استودیو استفاده از شانه تخم‌مرغ برای عایق صوتی کردن محیط است. نصب شانه‌های تخم‌مرغ بر روی درب و دیوارها از ورود و خروج صدا به محیط جلوگیری می‌کند. دلیل این موضوع جنس شانه تخم مرغ، و مهم‌تر از آن، فرورفتگی‌ها و برآمدگی‌های متعدد موجود روی آن است که باعث شکست موج صوتی، انحراف و گیر افتادن آن در فضا می‌شود. این روش ساخت استودیو، هزینه بسیار ناچیزی نسبت به سایر روش‌ها دارد و اجرای آن برای هر کسی امکان‌پذیر است.

فوم‌های آکوستیک یکی دیگر از روش‌های ساخت استودیو و عایق صوتی کردن محیط است. این فوم‌ها در متراژ و جنس‌های متفاوتی تولید می‌شوند و نصب آن‌ها با روش‌های مختلفی از جمله چسب مخصوص، پونز و میخ و غیره انجام می‌شود (بسته به ضخامت فوم). فوم‌های آکوستیک نسبت به سایر تجهیزات ساخت استودیو از قابلیت جذب صدای بالاتری برخوردارند و با نصب آن روی درب آکوستیک و دیوارها، کیفیت و وضوح صدا در محیط به میزان قابل توجهی بهبود می‌یابد. ویژگی مهمی که باعث تمایز استودیو ها و محیط‌های عایق صوتی می‌شود، میزان حذف نویزهای زمینه‌ای و انعکاس صدا در آن‌هاست. برای ساخت استودیو حرفه‌ای با کمترین میزان نویز، به صرف هزینه بیشتر و تهیه تجهیزات ویژه مانند درب آکوستیک نیاز است.

برای آشنایی با آکوستیک سالن آمفی تئاتر به صفحه مورد نظر مراجعه کنید.

انواع عایق صوتی در ساخت استودیو

همانطور که گفته شد، انواع مختلفی از عایق صوتی و استودیو وجود دارد که از نظر کاربری، کیفیت و هزینه با یکدیگر متفاوتند. به طور کلی دو نوع استودیو آکوستیک داریم که در ادامه هر یک را به طور جداگانه معرفی می‌کنیم.

استودیو آکوستیک پرتابل

مزیت مهم در ساخت استودیو آکوستیک پرتابل، قابلیت باز و بسته شدن آن است. برای ساخت استودیو آکوستیک پرتابل از تخته‌های چوبی چند لایه که وزن کمی دارند استفاده می‌شود تا حمل و نقل و باز و بسته کردن آن‌ها ساده باشد. استودیو آکوستیک پرتابل معمولا مجهز به پورت‌های اختصاصی است که به منظور ضبط صدا توسط موزیسین‌ها استفاده می‌شود. مزایای این استودیو ها عبارتند از:

قابلیت باز و بسته شدن

عایق صدا مناسب به دلیل ساخت استودیو آکوستیک پرتابل از متریال نوع A

نصب سریع و آسان

دارای پورت‌های مخصوص برای ضبط و پخش صدا

تنوع رنگ و ابعاد

وزن سبک به دلیل استفاده از تخته چند لایه و چوب در ساخت استودیو آکوستیک پرتابل

جابجایی و حمل و نقل آسان به دلیل وزن سبک

استودیو آکوستیک ثابت

این نوع استودیو عایق صدا، ثابت و غیر قابل جابجایی است. نکته مهم در ساخت استودیو آکوستیک ثابت این است که این نوع استودیوها فضای بسیار بیشتری نسبت به استودیو آکوستیک پرتابل اشغال می‌کنند. استفاده از این نوع استودیو و درب آکوستیک برای عایق صدا کردن محیط بیشتر متداول است. این استودیوها قابلیت حذف ریزترین نویزهای پس زمینه را نیز دارند و کیفیت و وضوح پخش صدا را به مقدار قابل توجهی افزایش می‌دهند. هزینه ساخت استودیو آکوستیک ثابت زیاد نیست و تهیه آن به شیوه‌های مختلفی امکان‌پذیر است. مزایای استودیو آکوستیک ثابت عبارتند از:

اجرا و ساخت استودیو آکوستیک ثابت متناسب با فضای در دسترس کاربر انجام می‌شود.

عایق صدا کردن محیط به این شیوه برای تمام فضاها امکان‌پذیر است.

کاربرد استودیو آکوستیک ثابت بسیار گسترده است.

در ساخت این نوع استودیو، به منظور ایزوله کردن محیط از چند لایه عایق صدا در فرکانس‌های مختلف استفاده می‌شود.

نسبت به استودیو پرتابل فضای قابل استفاده بیشتری را برای کاربر فراهم می‌سازد.

فرآیند آکوستیک کردن اتاق

قبل از شروع به تهیه تجهیزات استودیو مانند درب آکوستیک، ابتدا باید هدف از ساخت اتاق آکوستیک مورد نظر را مشخص کرد. فرآیند آکوستیک کردن اتاق دارای دو بخش کلی است:

ایزوله کردن اتاق در برابر صوت: این بخش شامل کلیه فرایندهایی است که به منظور جلوگیری از ورود و خروج صدا به محیط انجام می‌شوند.

اصلاح رفتار صوت در داخل محیط: این بخش شامل فرآیندهایی است که برای کنترل بازگشت صدا از سطوح داخلی مانند دیوارها، سقف و کف انجام می‌شوند.

ایزوله کردن اتاق در برابر صوت

مرحله اساسی در فرآیند آکوستیک کردن اتاق، ایزوله کردن در برابر صداست و بر خلاف تصور رایج، این مرحله شامل نصب پنل‌های دیوار و درب آکوستیک نمی‌شود. در این مرحله به زیرسازی فضا برای نصب تجهیزاتی مثل فوم یا پنل پرداخته می‌شود. هدف از انجام این مرحله این است که از یک طرف، صدای داخل محیط به بیرون درز نکرده و باعث مزاحمت برای دیگران نشود، و از طرف دیگر صداهای بیرونی برای کاربری اتاق ایزوله، مشکل‌ساز نشوند. برای این منظور، ابتدا باید به سراغ پنجره‌ها رفت. اگر پنجره‌های اتاق مورد نظر دو جداره باشند، نیازی به ایزوله کردن ندارند، در غیر این صورت، باید به کمک تخته چوب، پنل گچی یا کناف، روی آن‌ها یک لایه دیوارکشی انجام داد. در صورت استفاده از کناف یا پنل گچی، ابتدا باید با پشم سنگ یا پشم شیشه زیرسازی لازم را برای دیوار انجام داد و سپس، به پوشش پنجره‌ها پرداخت. برای پوشش قسمت حاشیه درب و دریچه کولر و غیره، باید از اسپری فوم، ابر و چرم مصنوعی استفاده کرد.

اصلاح رفتار صوت در داخل محیط

مرحله دوم از فرآیند عایق صدا و آکوستیک کردن اتاق مربوط به اصلاح رفتار صوت در داخل محیط مورد نظر است. دقت کنید که نصب بدون برنامه پنل‌ها بر روی تمام دیوارها یا استفاده از تجهیزات مختلف از جمله درب آکوستیک، رفتار صوت را در محیط به هم می‌ریزد و باعث بازتاب و انحراف نادرست امواج صوتی و حتی حذف صداهای مورد نظر شما برای ضبط می‌شود. پس اقدام برای استفاده از تجهیزات عایق صدا مثل پنل و درب آکوستیک زمانی مفید است که قبل از آن، اتاق مورد نظر را به یک dead room تبدیل کرده باشید. هدف از انجام فعالیت‌های اصلاح رفتار صوت این است که انعکاس نادرست صوت در محیط حذف شده، و انعکاس صحیح و قابل استفاده صوت (با کیفیت و وضوح مناسب) در فضا باقی بماند. برای این منظور، ابتدا باید از بیس ترپ‌ها برای حذف فرکانس‌های محدوده بیس استفاده کرد.

برای آشنایی با سیستم  صوتی  سینما به صفحه مورد نظر مراجعه کنید.

مراحل ساخت استودیو و اتاق آکوستیک

ساخت استودیو و اتاق عایق صدا و آکوستیک دارای چهار مرحله کلی است:

طراحی اتاق آکوستیک:

در این مرحله در مورد طرح اتاقی که مد نظر است تصمیم گرفته می‌شود. طراحی اتاق آکوستیک شامل طراحی دیوارها و نصب درب آکوستیک، نحوه چیدمان تجهیزات، متریالی که قصد استفاده از آن را داریم و غیره است. طراحی اتاق آکوستیک باید بر اساس فضای مورد نظر، ابعاد و شکل آن انجام شود. کاربری نهایی اتاق نیز باید قبل از طراحی مشخص شود. در نهایت، باید نقشه مشخصی از تقسیمات فضا تهیه شده و به یک تصویر سه بعدی تبدیل شود که اساس ساخت استودیو آکوستیک خواهد بود.

ساخت اتاق آکوستیک:

در این مرحله ابتدا باید به بررسی سقف، دیوارها و کف اتاق پرداخت و کلیه نشتی‌های صدا را در محیط شناسایی کرد. پس از شناسایی نشتی‌ها، باید به صورت جداگانه به تقویت قسمت‌های مختلف پرداخت. از آن جا که ضخامت دیوارها در بناهای قدیمی بیشتر است، مقاومت بهتری در برابر صدا دارند، اما در مورد مکان‌های نوساز یا اداری که دیوارهای نازکی دارند، معمولا از آجرهای آکوستیکی، آجرهای فشرده و دیوارهای گچی به منظور افزایش استحکام استفاده می‌شود. بهتر است در همین مرحله، از مصالح عایق صوتی در میان دیوارها استفاده شود.

عایق صدا کردن اتاق:

در این مرحله بر اساس میزان حساسیت قسمت‌ها مختلف اتاق، به عایق صدا کردن آن پرداخته می‌شود. برای عایق صدا کردن از پنل‌های مخصوص استفاده می‌شود.

آکوستیک کردن اتاق:

در این مرحله با استفاده از فوم جذب صدا و دیفیوزر، اتاق آکوستیک می‌شود. پس از آن، به کمک دستگاه‌های تست صدا، آکوستیک فضا تست شده و طراحی صوت در فضا انجام می‌شود.

برای آشنایی با طراحی دکوراسیون سالن سینما به صفحه مورد نظر مراجعه کنید.